Derneğimizin faaliyetleri şöyle sıralanabilir: • Kayıp olan ve yaşamını yitirenlerle veya malul duruma düşmüş olanlarla ilgili her türlü araştırmayı, incelemeyi ve hukuki süreci yürütmek; Bu çerçevede toplumsal barışın gerçekleştirilmesi için her türlü faaliyette bulunmak; • Derneğin amacına uygun olarak açık oturum, konferans, seminer, panel, sempozyum, vb. her türlü toplantı ve gösteri yapmak, konserler düzenlemek, sergiler açmak, yayınlar yapmak, yarışmalar düzenlemek, ödüller koymak; • Gerek kendi başına gerekse birlikte çalışmaya karar verdiği diğer örgütlerle birlikte kampanyalar düzenlemek, ortak çalışmalar ve toplantılar gerçekleştirmek; • Çeşitli nedenlerle yaşamlarını yitiren; kaybolan; engelli kalan insanlarla ilgili araştırma yapmak; bilgi ve belge toplayıp arşivlemek; akıbetlerini öğrenmek için resmi kurum ve kuruluşlar nezdinde girişimlerde bulunmak; • Kayıp ve yaşamlarını yitirenler ile ilgili yapılan çalışmalar sonucunda elde edilen bilgi ve bulguları çeşitli basın yayın kuruluşları yolu ile kamuoyuna duyurmak;
• Üyelerin haklarını savunmak, aralarındaki yardımlaşmayı ve dayanışmayı sağlamak ve teşvik etmek; bu bağlamda kayıp ailelerinin ve üyelerin uğradıkları hak ihlalleri ve ihtiyaç duydukları durumlarda gerekli hukuksal yardımı yapmak.
Yapılan Çalışmalar
Derneğimizin kurulmuş olduğu 2001 yılından bu yana yapmış olduğu en önemli çalışmalar arasında şunlar sıralanabilir: Dokümantasyon Diyarbakır, Batman, Mardin ve İstanbul olmak üzere dört pilot bölgede faili meçhul cinayetlere kurban gitmiş veya gözaltında kaybedilmiş kişilerin saptanması amacıyla yapılmış olan dokümantasyon çalışması Sımsıcaktı Elleri I ve II adıyla kitaplaştırılmıştır. Kayıp Aileleri 3. Avrupa-Akdeniz Buluşması YAKAY-DER Ağustos 2009’da İstanbul’da Zorla Kaybettirmelere Karşı Avrupa-Akdeniz Federasyonu (FEMED), İnsan Hakları Derneği ve Barış Anneleri ile birlikte Kayıp Aileleri Üçüncü Avrupa-Akdeniz Buluşması’nı düzenlemiştir. Buluşmanın, devletlere kayıp yakınlarından özür dilemesi çağrısı yapılan sonuç bildirgesinde YAKAY-DER’in amaçları ve çalışmaları doğrultusunda Türkiye ile ilgili olarak “Kürt illerindeki toplu mezarlarda bulunan cesetlerin toprak altından çıkartılması ve kimliklerinin saptanmasına yönelik olarak derhal bağımsız bir program başlatılması ve kayıp ailelerinin ve cesetlerin genetik bilgilerini içeren merkezi bir veritabanı kurulması” gerektiği vurgulanmıştır. Suç Duyuruları YAKAY-DER faili meçhul cinayetlerin ve gözaltında kayıpların faillerinin ortaya çıkarılması ve sorumlularının yargılanması için hukuki mücadelesini 2002 yılından beri sürdürmektedir. İlk olarak 2002 yılında kayıp yakınları Süleyman Demirel (Dönemin Cumhurbaşkanı), Doğan Güreş (eski Genelkurmay Başkanı), Tansu Çiller (dönemin Başbakanı), İsmet Sezgin (eski İçişleri Bakanı), Necati Özgen (emekli orgeneral), Teoman Koman (emekli orgeneral), Hasan Kundakçı (emekli korgeneral), Atilla Kurtaran (emekli korgeneral), Adnan Doğu (emekli orgeneral), Kemal Çelik (eski Emniyet Genel Müdürü), Saffet Arıkan Bedük (eski Emniyet Genel Müdürü), Hayri Kozakçıoğlu (eski OHAL Valisi), Ünal Erkan (eski OHAL Valisi) ve Mehmet Ağar (Elazığ Milletvekili) hakkında İstanbul’da suç duyurusunda bulunuldu. Suç duyurusunun ardından dernek üyelerine karşı dava açıldı. 2008 yılında YAKAY-DER çeşitli demokratik kitle örgütleri ile birlikte Ergenekon davasına müdahil olmak için talepte bulundu. Yine Ağustos 2010’da derneğimiz emekli Koramiral Atilla Kıyat’ın, “Faili meçhuller devlet politikasıydı” sözleri üzerine İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’na faili meçhuller ve gözaltında kayıplarla ilgili sorumluların yargılanması talebiyle suç duyurusunda bulundu. Yargılanması talep edilen kişiler arasında Süleyman Demirel, Tansu Çiller, Mesut Yılmaz, Necmettin Erbakan, Doğan Güreş, İsmail Hakkı Karadayı, Hayri Kozakçıoğlu, Necati Çetinkaya, Ünal Erkan, Necati Bilican, Teoman Koman, Aydın İlter, Fikret Özden Boztepe, Abdülkadir Aksu, Murat Başesgioğlu, Mehmet Ağar, Meral Akşener, Nahit Menteşe, Mehmet Gazioğlu ve İsmet Sezgin yer almaktadır. Bu isimlerle ilgili başvuru mahkemesinin takipsizlik kararıyla son buldu, Atilla Kıyat hakkında ise dava açıldı. Kıyat’ın yargılandığı dava halen sürmekte. Hakikat Komisyonu Çalışmaları Dernek yöneticilerimiz düzenli olarak Hakikat, Adalet, Hafıza Merkezi’nin çalışmalarına katılmaktadır.